Жол: Көпір құрылысы қашан аяқталады?
15:30 03.02.2023
295
Халыққа қызмет көрсету орталығы ашылады
16:27 02.02.2023
453
Баға көтеруге негіз жоқ
16:24 02.02.2023
369
Су тапшылығын жоюдың жолы бар павлодарлық ғалым тың жоба ұсынды
11:18 02.02.2023
367
Чемпиондар ауылдан шығады! Ақтоғай ауданында қандай спорт нысандары салынады?
11:15 02.02.2023
337
Оқырман сұранысы қандай болмақ?
11:09 02.02.2023
427
Тәрбие тал бесіктен басталады
11:03 02.02.2023
419
Қайраткер атында турнир өтті
10:57 02.02.2023
398
Жаңа басшылар
10:53 02.02.2023
510
Әскерден соң оқуға қалай түсуге болады?
10:50 02.02.2023
416
Ауыл дамуына басымдық беріледі
10:48 02.02.2023
354
Балабақшада мамандар неге тапшы?
10:46 02.02.2023
310
Пәндерді шетел тілінде оқытқан дұрыс па?
10:42 02.02.2023
376
Полиция көліктері сақадай сай
10:39 02.02.2023
383
Ана тағдырын суреттеген портрет
10:36 31.01.2023
465
Қазандықтар жаңғыртылады
10:35 31.01.2023
676
Әйелді аялау - әлемді аялау
09:23 31.01.2023
589
Мерзімді басылымдар - жаңғыру жолында
09:20 31.01.2023
430
Жолаушының «жыры» біте ме? немесе «Аялдамадағылардан» сәлем хат
09:17 31.01.2023
423
Сайлау: дайындық барысы қалай?
09:15 31.01.2023
642
Тұрғын үй сертификаты: кімдерге тиесілі?
09:14 31.01.2023
427
Жолаушыларға - жаңа автобустар
09:12 31.01.2023
723
Талап-тілек ескерусіз қалмады
17:23 27.01.2023
1084
Көші-қон саясаты дамуда
16:42 27.01.2023
1043
Үйге жеткізу сервисі жеңілдеді
15:04 26.01.2023
1030
Шежірелі білім ордасы
11:32 26.01.2023
1034
«Қазақ театрында даму бар»
11:30 26.01.2023
1229
Ілгерілеу де, ізденіс те бар
11:28 26.01.2023
999
Негізгі мектептің күйі нашар
11:26 26.01.2023
1019
«Бәлен жерде алтын бар...»
11:25 26.01.2023
977
Жазатайым оқиға неге азаймай тұр?
11:23 26.01.2023
1061
Су тасқынына дайындық қалай?
11:21 26.01.2023
1034
Жарымжан балалар неге көбейіп барады?
11:19 26.01.2023
818
Тығырықтан шығу жолы - тарифті өсіру дейді энергетика мамандары
11:09 26.01.2023
1146
Әкенің рөлін қалай көтереміз?
11:05 26.01.2023
1272
Бұл сайлау бұрынғыдан өзгерек
11:02 26.01.2023
737
Қабдыкәрім ақынның қамқорлығы
10:59 26.01.2023
955
Пияз экспортын шектеу: тұтынушы мен шаруаға тиімді ме?
10:56 26.01.2023
530
Заңдастыру тәртібі - оңай
10:52 26.01.2023
686
Сарыарқа самалы, 24 қаңтар, сейсенбі
11:27 24.01.2023
600
11 медаль!
11:05 24.01.2023
972
Абайлаңыз, көктайғақ!
11:02 24.01.2023
866
Мәселелерді жедел шешу - шарт
11:01 24.01.2023
923
Жаңа әкімдердің жүгі қандай?
10:58 24.01.2023
1003
Қолтаңбасы өшпейтін қайраткер
10:55 24.01.2023
1184
Автонесие: ескіден жаңасы артық
10:52 24.01.2023
943
Бал өндірісінен «бал тамбай тұр»
10:50 24.01.2023
832
Жұмыс тәулік бойы жүргізілуде
10:49 24.01.2023
991
Ауылда мәдениет үйі салынуда
10:46 24.01.2023
1033
Шетелдік көліктерді заңдастыру басталды
18:10 23.01.2023
930
Квота көбейеді
11:02 22.11.2022
3192
Қала дамуы қарқынды
11:01 22.11.2022
2904
Баянауылдық «бай-барымташылар бандасы»
10:59 22.11.2022
2860
Жастар белсенділік танытты
10:55 22.11.2022
3159
ІТ-индустрияны қалай дамытамыз?
10:54 22.11.2022
3184
Қаныштың қамқорлығын көрген...
09:34 22.11.2022
3297
Бүгінгі таңдау - ертеңге бағдар
09:27 22.11.2022
3379
Жан жылуы
09:38 21.11.2022
2815
Жаңа үй салынады
09:37 21.11.2022
2830
Кәсіп бастау тетігі – «Даму»
09:36 21.11.2022
3137
Бұқар жырау атындағы музей соңғы кездері тарихқа көз жүгіртіп, бұрынғының құнды зат-тарын іздеп табуда. Соның бірі - жуырда өңірі-мізден ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының «Маса» кітабының түпнұсқасы табылды. Төте әріппен теріліп басылған көне кітапты жуықта Аққулы ауданының тұрғыны Бұқар жырау атындағы облыстық әдебиет және өнер музейіне әкеліп тапсырған.
Аяулым ТӨЛЕГЕНОВА
Мәдениет мекемесі жуырда арнайы акция жариялап, өңір жұртшылығынан көненің көзі, өткен ғасырдың куәсі болған жәдігерлерді жинастырған. Жәдігердің парақтары әбден сарғайғаны болмаса, жазулары айқын көрінеді. Бұдан шыққан нәтиже көңіл қуантады. «Маса» кітабына енген өлеңдерінде ақын қараңғылық, надандық, шаруаға енжарлық, кәсіпке марғаулық сияқты кемшіліктерді сынады. Көптеген өлеңдері сол кездегі ағартушылық бағытпен үндес болды. Жәдігердің парақтары әбден сарғайғаны болмаса, жазулары айқын көрінеді. Жергілікті тарихшылар әзірше оның қай жылы шыққанын білмей отыр деп әңгімесін бастады музей басшысы Ербол Қайыров.
- Аққулы ауданындағы Шақа ауылының тұрғыны Нұрлан Қасымов музейге Ахмет Байтұрсынұлының «Маса» атты өлеңдер жинағының түпнұсқасын әкеп тапсырды. Нұрланның айтуы бойынша, мұны енесі әкелген. Ол кісі Алтай жақтан көшіп келіпті. Үй үлкендері жылдар бойы Құран кітап деп ойлаған екен. Содан кейін мешіт ашылғанда имамға апарып берген. Дін қызметкері кітаптың Құран аяттарына қатысы жоғын айтып, қайтарып жіберіпті. Түркітанушының 150 жылдық мерейтойына бұл біз үшін күтпеген жаңалық болды. Мұқабасы, ішкі беттерінің 46 парағы
(93 беті сақталған) әлі күнге дейін қалпын жоғалтпаған. Басылған қағазы әбден сарғайып, ескірген демесеңіз, төте жазу оқи білетін жанға жарап тұр, - дейді Ербол Қайыров. Табылған кітапты Павлодар педагогикалық университетінің профессоры Әділбек Әміренов оқып көріп, оны «Маса» кітабының түпнұсқасы екенін анық-таған. Бірақ та қайдан, қай жылы басылып шыққаны жайлы ақпарат жоқ. Жалпы, бұл жинақ баспа-дан 3 мәрте шыққан. Алғашқысы 1911 жылы басылса, соңғысы 1922 жылы оқырман қолына тиген. Екі аралық ортасындағы екінші кітаптың жылын ғалым-дарымыз анықтай алмай отыр-ғандары баршаға мәлім. Бұл жәдігер сол екінші кітап болуы ғажап емес. Музей басшысының айтуынша, кітапта Пушкиннен аударған «Балықшы мен балық», Лермонтовтан аударған «Мцыри» өлеңдерінің, Жадовская жырларының аударма-лары, ақынның өзінің көптеген өлеңдері бар. Мәселен, «Жазушының қағанаты», «Ат», «Ғылым», «Бақ» «Данышпан Аликтің ажалы», «Қожанасреддин ақылы», «Оқуға шақыру», «Нәбік аты» және басқа да жалпы саны 17 өлең басылған.
- Осы жазда арнайы акция жариялап, өңірімізден 40-қа жуық жәдігер жиналды. Оның тең жартысы ескі қолжазбалар болса, алтауы - көне кітаптар. «Маса» - соның ішінде алғаш оқылып, елге жариялаған құнды дүниеміз. Жәдігерлер музей қорына келіп түсе бастаған сәтте қызмет-керлеріміз төте және қадым жазуды тани алмайтыны белгілі болды. Алдағы уақытта күзден бастап негізгі қор бөлімі, әдебиет және өнер бөліміндегі барлық 15 қызметкерді осы жазуларға үйреткелі жатырмыз. Бұдан бөлек бірнеше бағалы кітаптар табылды. Оларды әзірше құпия ұстап отырмыз. Қошке Кемеңгерұлының 1924 жылы Мәскеуде шығарылған «Қазақ тарихынан» кітапшасының түпнұсқасын, Алтынсарин мен Қошкеге байланысты қолжазбаларды таптық. Былтырғы жылы алыс аудан-ауылдарды аралап, ел ішіндегі фольклорды жинаған уақытта көлемі 15 дәптер болатын қол-жазба алып келіп едім. Олардың барлығы әлі оқылған жоқ. Бұйыртса, біз жинаған қастерлі жәдігерлердің барлығы мамандармен оқылып, құпиялары жария етілетін болады. Баяғыда мекемемізге тапсырылып, тасада қалып қойған дүние көп екен. Соларға назар салып, келу-шілерге ұсынудамыз. Тұңғыш кәсіби режиссер Жұмат Шаниннің жұбайы Жанбике Шанинаның портреті, Иса Байзақовтың дауысы жазылған таспа, саз аспабын жасаудың әйгілі шебері Қамар Қасымовтың хаттары осы жұмыстар аясында табылды, - дейді Е.Қайыров. Қазіргі кезде музей қорында 60 мыңдай жәдігер болса, оның 15 мыңнан астамы негізгі қорға еніп отыр. Экспонаттардың басым бөлігі елімізге белгілі ақын-жазушылар мен өнер иелері кезінде ұстаған заттар мен қолжазба-кітаптарынан тұратынын атап өту керек. Осында Жүсіпбек Аймауытовтың 1926 жылы жарық көрген «Қартқожа» романының түпнұсқасы, ақын Сұлтанмахмұт Торайғыровтың 1933 жылы шыққан толық шығармалар жинағы, Сабыр Шәріповтің 20-шы жылдары басылған кітабы, Шахман молданың өз қолымен музей қорына өткізіп кеткен татар тарихы мен ислам шариғатына қатысты жазылған көне басылымдары жинастырылған.
- Халықтың арасында мынадай түсінік бар. Әкеден қалған мұра кие деп біледі де, музейлерге тапсырмайды. Демалыс күндері арнайы жолға шығып, өткеннің дәйегіне толы деректерді іздеймін. Сондай сапарлардың бірінде бір ақсақал қолында бар ескі Құран кітабын көрсетті. Құранға зер салып отырып,
жаба берген кезде астында екі жұқа кітап жатыр екен. Сыртында екеуінің жылы жазылып тұр. Мен содан кейін бұл Құран емес деп айттым, суретке түсіріп алуға ниет білдіргенімде ол келіспеді. Оқитын жанды алып келейін десем де, қарт қарсылық танытты. Әкесінен қалған мұра екенін тілге тиек етіп, бұл - Құран деп өзінің уәжін айтты. Десе де, кейін барлығы анықталды. Халықтың қолында қаншама кітап, қолжазбалар бар. Облыс төңірегіндегі қай аудандарды алып қарасақ та, бұлар жетерлік. Қазақтың кезіндегі өзге елге тәуелді болуына қарсы шыққан батырларымыз туралы кітапшалар сақталып отыр, бірақ оны бермейді. Осы сынды мәселелер қарастырылуы қажет, - деді Ербол Мәтіұлы.
Жол: Көпір құрылысы қашан аяқталады?
15:30 03.02.2023
295
Халыққа қызмет көрсету орталығы ашылады
16:27 02.02.2023
453
Баға көтеруге негіз жоқ
16:24 02.02.2023
369
Су тапшылығын жоюдың жолы бар павлодарлық ғалым тың жоба ұсынды
11:18 02.02.2023
367
Чемпиондар ауылдан шығады! Ақтоғай ауданында қандай спорт нысандары салынады?
11:15 02.02.2023
337
Оқырман сұранысы қандай болмақ?
11:09 02.02.2023
427
Тәрбие тал бесіктен басталады
11:03 02.02.2023
419
Қайраткер атында турнир өтті
10:57 02.02.2023
398
Жаңа басшылар
10:53 02.02.2023
510
Әскерден соң оқуға қалай түсуге болады?
10:50 02.02.2023
416
Ауыл дамуына басымдық беріледі
10:48 02.02.2023
354
Балабақшада мамандар неге тапшы?
10:46 02.02.2023
310
Пәндерді шетел тілінде оқытқан дұрыс па?
10:42 02.02.2023
376
Полиция көліктері сақадай сай
10:39 02.02.2023
383
Ана тағдырын суреттеген портрет
10:36 31.01.2023
465
Қазандықтар жаңғыртылады
10:35 31.01.2023
676
Әйелді аялау - әлемді аялау
09:23 31.01.2023
589
Мерзімді басылымдар - жаңғыру жолында
09:20 31.01.2023
430
Жолаушының «жыры» біте ме? немесе «Аялдамадағылардан» сәлем хат
09:17 31.01.2023
423
Сайлау: дайындық барысы қалай?
09:15 31.01.2023
642
Тұрғын үй сертификаты: кімдерге тиесілі?
09:14 31.01.2023
427
Жолаушыларға - жаңа автобустар
09:12 31.01.2023
723
Талап-тілек ескерусіз қалмады
17:23 27.01.2023
1084
Көші-қон саясаты дамуда
16:42 27.01.2023
1043
Үйге жеткізу сервисі жеңілдеді
15:04 26.01.2023
1030
Шежірелі білім ордасы
11:32 26.01.2023
1034
«Қазақ театрында даму бар»
11:30 26.01.2023
1229
Ілгерілеу де, ізденіс те бар
11:28 26.01.2023
999
Негізгі мектептің күйі нашар
11:26 26.01.2023
1019
«Бәлен жерде алтын бар...»
11:25 26.01.2023
977
Жазатайым оқиға неге азаймай тұр?
11:23 26.01.2023
1061
Су тасқынына дайындық қалай?
11:21 26.01.2023
1034
Жарымжан балалар неге көбейіп барады?
11:19 26.01.2023
818
Тығырықтан шығу жолы - тарифті өсіру дейді энергетика мамандары
11:09 26.01.2023
1146
Әкенің рөлін қалай көтереміз?
11:05 26.01.2023
1272
Бұл сайлау бұрынғыдан өзгерек
11:02 26.01.2023
737
Қабдыкәрім ақынның қамқорлығы
10:59 26.01.2023
955
Пияз экспортын шектеу: тұтынушы мен шаруаға тиімді ме?
10:56 26.01.2023
530
Заңдастыру тәртібі - оңай
10:52 26.01.2023
686
Сарыарқа самалы, 24 қаңтар, сейсенбі
11:27 24.01.2023
600
11 медаль!
11:05 24.01.2023
972
Абайлаңыз, көктайғақ!
11:02 24.01.2023
866
Мәселелерді жедел шешу - шарт
11:01 24.01.2023
923
Жаңа әкімдердің жүгі қандай?
10:58 24.01.2023
1003
Қолтаңбасы өшпейтін қайраткер
10:55 24.01.2023
1184
Автонесие: ескіден жаңасы артық
10:52 24.01.2023
943
Бал өндірісінен «бал тамбай тұр»
10:50 24.01.2023
832
Жұмыс тәулік бойы жүргізілуде
10:49 24.01.2023
991
Ауылда мәдениет үйі салынуда
10:46 24.01.2023
1033
Шетелдік көліктерді заңдастыру басталды
18:10 23.01.2023
930
Квота көбейеді
11:02 22.11.2022
3192
Қала дамуы қарқынды
11:01 22.11.2022
2904
Баянауылдық «бай-барымташылар бандасы»
10:59 22.11.2022
2860
Жастар белсенділік танытты
10:55 22.11.2022
3159
ІТ-индустрияны қалай дамытамыз?
10:54 22.11.2022
3184
Қаныштың қамқорлығын көрген...
09:34 22.11.2022
3297
Бүгінгі таңдау - ертеңге бағдар
09:27 22.11.2022
3379
Жан жылуы
09:38 21.11.2022
2815
Жаңа үй салынады
09:37 21.11.2022
2830
Кәсіп бастау тетігі – «Даму»
09:36 21.11.2022
3137