Сүт өндірісінде өрлеу бар

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауында: «Ауыл шаруашылығы саласындағы ахуал мемлекетіміздің азық-түлік қауіпсіздігіне тікелей әсер етеді. Еліміздің ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемін және оның қосымша құнын арттыру қажет», - деді. Сондай-ақ, Президент «Ұлт жоспарының 100 нақты қадамымен» еліміздің өңір-өңірлерінде тауарлы сүт фермаларын дамыту жұмыстарын алға қойды. Бүгінгі таңда бұл бағытта облыста бірқатар іс-шаралар атқарылып, кешенді жобалар кезең-кезеңімен жүзеге асуда.

Рекордтық қаржы бөлінді

Павлодар облысындағы 36 тауарлы сүт фермасының үштен бірі соңғы екі жарым жыл ішінде іске қосылған. Соның арқасында қосымша 38 мың тонна сүт өндіріледі. Бұл жобаларға 43 млрд теңге көлемінде қаражат бөлініп, ауылдық жерлерде 500-ден астам жаңа тұрақты жұмыс орындары ашылды. Алдағы уақытта облыста тағы осындай 8 ферма бой көтеріп, пайдалануға берілмек. Жалпы, Ертіс-Баян өңірінің агроөнеркәсіп кешенінде 2025 жылдың соңына дейін 100-ден астам инвестициялық жобаны жүзеге асыру жоспарлануда. Ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашөкеевтің айтуынша, биылғы жылы ауыл шаруашылығын қаржылай қолдауға, субсидиялауға 450 млрд теңге бөлініп отыр. Бұл - былтырғы жылмен салыстырғанда 20 пайызға артық. Биылғы жылы елімізде ауыл шаруашылығын субсидиялауға рекордтық 450 млрд теңге-ден астам қаржы бөлінген.

- Ертіс өңірінде соңғы үш жылдың ішінде 12 тауарлы сүт фермасы ашылды. 2025 жылдың аяғына дейін 100-ден астам инвестициялық жоба іске асырылады. Бұл мақсатта 180 миллиард теңгедей инвестиция құю жоспарланып отыр. Сол себепті ауыл шаруашылығы саласы, соның ішінде мал шаруашылығы тауарлы сүт ферма бағытының алар орны ерекше. Бұл – жыл бойы жұмыспен қамту деген сөз. Себебі, өсімдікті алатын болсақ, көктемнен күзге дейін жалғасып, қыста жұмыс азаяды, - деді министр. «Аграрлық несие корпорациясы» - ауылшаруашылық саласын дамытуды көздейтін ірі қаржы институттарының бірі. Мал шаруашылығын дамыту, соның ішінде тауарлы сүт фермасын арттыру – корпорацияның басым бағытының бірі. Бүгінгі таңда қаржы ұйымы еліміздегі 59 тауарлы сүт фермасының ашылуына атсалысты. Бұл нысандардың жалпы құны 68,4 млрд теңге болса, «Аграрлық несие корпорациясы» соның 45,2 млрд теңгесін қаржыландырды. Осыдан екі жыл бұрын Павлодар облысының Ақсу қаласында «КронАгро» ШҚ» ЖШС-нің заманауи, автоматтандырылған тауарлы сүт фермасы пайдалануға берілген еді. Жоба құны 5,8 млрд теңгені құрады. Оның тең жартысын «Аграрлық несие корпорациясы» қаржыландырды. Несиеге құрылыс-монтаж жұмыстары жүргізіліп, қажетті заманауи құрал-жабдық пен Еуропадан өнімділігі жоғары симменталь тұқымды 1200 бас құнажын сатып алынды. Кәсіпорындағы заманауи техникалық құрал-жабдықтар мыңнан аса сиырды 3,5 сағатта саууға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, аталмыш тауарлы сүт фермасы 45 адамды тұрақты жұмыспен қамтып, нарыққа жылына 7200 тонна сүт шығарады.

- Фермамыз былтыр қыркүйек айында толық өндірістік қуатына шығып, жобаны жүзеге асырудың өндірістік кезеңіне көшті. Мұнда «GEA Westfalia» компаниясының соңғы үлгідегі жоғары техникалық жабдықтары орнатылды. 40 бас малға арналған «Карусель» түріндегі сауын залы 3,5 сағатта мыңнан аса сиырды саууға мүмкіндік береді. Бұдан бөлек, малды байлап бағу жабдықтары, суару құрылғылары, көң жинау, сүт салқындатқыш қондырғылары бар, - деді кәсіпорын директоры Дидар Бейсенбаев. Бүгінгі таңда ферманың өзінде 45 адам жұмыспен қамтылса, компаниядағы жалпы жұмысшы саны 186 адам. Өйткені сүт өндірісімен қатар, кәсіпорында өсімдік шаруашылығы да негізгі бағыт болып есептеледі. Ұзақ мерзімге жалға алынған алқаптарға шаруашылық өзіне қажетті жем-шөп өсіріп, малға азықты өздері дайындайды. Егін егу науқанынан бастап, оны жинау, жем-азық дайындау, сүт сауып, өткізуге дейінгі өндіріс жолға қойылған. Бұл өндіріске сыртқы факторлардың ықпалын және соған қатысты тәуекелдерді азайтуға септігін тигізеді. Жобаны жүзеге асыру барысында қажетті инфрақұрылым жүргізіліп, 2 000 гектар жер суарылды. Жер қорын оңтайландырып, нарықтағы бағаның ауытқуынан сақтану үшін кәсіпорын картоп өсіріп, оны сыйымдылығы 12 000 тонналық қоймасында сақтайды.  

- Келесі межеміз – кәсіпорынның өндірістік үдерісін жетілдіру, жем-шөп дайындау мен ірі қараның өнімділігін арттыру. Сүт өндіруде жоғары көрсеткіштерге жету үшін мал басының генетикалық қорын жақсартып отыру керек. Еліміздегі сүтті мал шаруашылығының әлеуеті жоғары. Бұл бағытта әрі қарай жүйелі жұмыс істеп, кәсіпорынды кеңейтуді жоспарлап отырмыз, - деді Дидар Бейсенбаев.

Заманауи сүт кешені

«Аграрлық несие корпорациясының» тағы бір табысты тұтынушысы – «Ақтоғай-Агро» ЖШС. Бұл компанияның тауарлы сүт фермасы биыл қыркүйек айының ортасында ашылды. Жоба құны 6 млрд теңгені құрады. Оның 5 млрд теңгесін «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ ұсынды. Мың бас сиырға арналған жаңа ферма ауыл іргесіндегі жазық далада екі жыл ішінде салынды. Кәсіпорын заманауи құрал-жабдық пен жарақталған және толығымен автоматтандырылған. Жем беру, қорадағы ауа температурасынан бастап сиырларды сауу барысына дейін ІТ-оператор бақылап отырады. Нысанның ашылуына қатысқан облыс әкімі Әбілқайыр Сқақов Павлодар өңірі үшін ауыл шаруашылығы саласындағы қарқынды даму көрсеткіштеріне қол жеткізуге Ертіс өзенінің септігі мол екенін атап өтті. Соңғы екі жарым жылда суармалы жерлер алқабы 102 мың гектардан 142 мың гектарға дейін артқан.

- Алдағы жылға бірқатар жоспарларымыз бар. Өңірде қосымша тағы сегіз тауарлы сүт фермасы ашылады. Бұл бағытта 40 млрд теңгеден астам инвестиция бөлі-неді. Мұның барлығы – суармалы алқапты іске қосудың нәтижесі, – деді Әбілқайыр Сқақов. «Ақтоғай-Агро» ЖШС директоры, облыстық мәслихаттың депутаты Александр Терентьевтің айтуынша, әзірше Еуропадан симменталь тұқымды 200-ден аса сиыр әкелінді. Қазір олар карантинде, жергілікті климатқа бейімделіп жүр. Жыл соңына дейін тағы 800-ден аса құнажын әкелу жоспарда бар.

- Бұл – жай ғана бизнес емес, сонымен қатар әлеуметтік жауапкершілік. Жаңа нысан ашыл-ғалы жақын маңдағы ауылдардың тұрғындары тұрақты жұмыспен қамтылды. Кәсіпорынның өндірістік қуаты да жоғары. Заманауи технологияларды пайдаланып, тәулігіне бір сиырдан 30 литр сүт алуға мүмкіндік бар, - деді Александр Терентьев. Аталмыш ферма келесі жылы толық өндірістік қуатына шығуды жоспарлап отыр. Жоба бойынша бір сиырдан жылына 10 мың литр сүт алынады. Мамандардың айтуынша, жаңа ферма өңірдің ішкі нарықтағы сұранысын 100 пайыз қамтамасыз ете алады. Қазіргі кезде кәсіпорында 80 адам еңбек етуде. Мал басы артқан сайын жұмысшылар саны да көбейеді. Кәсіпорынның бас мал дәрігері Сәрсенбай Жүнісов асыл тұқымды сиырлар біздің климатқа тез бейім-делгенмен, оларға ерекше күтім керек екенін айтты.

- Жануарларды тамақтандыру технологиялық талаптарға сәйкес ұйымдастырылады. Әрбір ірі қара-
ның лактация кезеңін, тәуліктік сүт мөлшерін және жануарлардың физиологиялық жағдайын ескере отырып сараланады. Жануарлар шабындық, сүрлем, концент-раттармен азықтандырылады. Сиырларға арналған рациондардың концентратты бөлігі жануарлардың қоректік заттар мен энергияға қажеттіліктеріне сәйкес рационды теңгеретін арнайы құрама жеммен қамтамасыз етіледі, - деді ол.

Алтынбек ЕЛЕМЕСҰЛЫ.