Сүтпен қамтуда серпіліс бар

Ақтоғай ауданында 1200 басқа арналған тауарлы сүт фермасы ашылды. Соның есебінен өңірде өндірілетін сүт көлемі айтарлықтай арта түспек. Жыл соңына дейін шетелден тағы мыңға жуық ірі қара әкелу жоспарланып отыр. Жаңа агроөнеркәсіптік кешеннің ашылуына облыс әкімі Әбілқайыр Сқақов пен Ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашөкеев қатысты.

Сүт көлемі көбеймек

Өңірдің агроөнеркәсіптік кешенінің дамуына сүбелі үлес қосып, өсімдік пен мал шаруашылығын қатар дамытып отырған «Ақтоғай-Агро» ЖШС тағы бір кешеннің жұмысын бастады. Осыдан екі жыл бұрын құрылысы басталған нысан 1200 басқа арналған. Кәсіпорын басшылығы аталмыш жобаны сәтті жүзеге асыру үшін 6 млрд теңгеден астам инвестиция құйды. Шараға қатысқан облыс әкімі Әбілқайыр Сқақов өңірде тауарлы сүт фермаларының әлеуеті зор екенін атап өтті.

- Бүгін жұмысын бастаған кешен кәсіпорны өңірдің ішкі нарығын 100 пайыз қамтамасыз етеді. Аймақта мал шаруа-шылығы, оның ішінде сүт өндіру ісі қарқынды дамып келеді. Бүгінде өңірде жұмыс істеп тұрған 36 тауарлы сүт фермасының үштен бір бөлігі - соңғы екі жарым жыл ішінде ашылған нысандар. Барлығы 43 млрд теңге көлеміндегі инвестиция есебінен бой көтерген бұл фермаларда 500-ден астам тұрақты жұмыс орны құрылып, 38 мың тонна сүт өндіріледі. Алдағы уақытта осындай тағы сегіз ферманы іске қосу жоспарланып отыр. Жалпы, мұндай мүмкіндік суармалы алқаптардың аумағын арттырудың есебінен туындап отыр. Соңғы екі жарым жыл аралығында өңірдегі алқаптың көлемі 102 мың гектардан 142 мың гектарға дейін көбейді, - деді Ә.Сқақов. «Ақтоғай-Агро» ЖШС басшысы, облыстық мәслихат депутаты Александр Терентьевтің айтуынша, бұл шаруашылықта да суармалы алқапты дамыту жұмыстары жүйелі жүргізілуде. Соның нәтижесінде былтыр картоптың 9 түрін және жүгерінің жаңа сұрыптарын өсіруді қолға алған. Сонымен қатар, малға арналған жем-шөп базасын құру мақсатында жүгерінің гибридті түрлері өсіріледі. Тауарлы сүт фермасына келер болсақ, мұнда жылына шамамен 10 мың литр шикі сүт өндірілмек. Осы уақытқа дейін Словакиядан сүт және ет бағытындағы симментал тұқымды 93 ірі қара мал әкелді. Жыл соңына дейін тағы 1 мың бастан астам ірі қара әкелу жоспарда бар. Шаруашылық жұмысымен танысқан Ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашөкеев ет пен сүт өндірісі бағытын дамытудың маңызы зор екенін атап өтті.

- Павлодар облысында соңғы үш жылдың ішінде 12 тауарлы сүт фермасы ашылды. 2025 жылдың соңына дейін 100-ден астам инвестициялық жоба іске аспақ. Бұл мақсатқа 180 миллиард теңгеге жуық инвестиция салу жоспарланып отыр. Осындай тауарлы сүт фермаларының ел экономикасын дамытуда рөлі ерекше. Себебі мұнда өнім жыл он екі ай бойы дайындалып, тұрғындар тұрақты түрде жұмыспен қамтылады. Ал өсімдік шаруашылығы – көктемнен күзге дейін ғана жалғасатын маусымдық жұмыс. Үкімет өз кезегінде шаруашылықтың барлық түрін қолдауға әзір. Айталық, биыл шаруаларға субсидия төлеу үшін 450 млрд теңге бөлініп отыр. Бұрын-соңды мұндай қомақты сома қарастырылған емес. Өткен жылмен салыстырғанда бұл 20 пайызға көп. Яғни, мемлекет тарапынан адал кәсіп жүргізетін азаматтарға барлық жағдай жасалған, -
деді министр.

Облыстың әлеуеті зор

Ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашөкеев біздің облысқа жұмыс сапары аясында Ақтоғай ауданында өңір шаруаларымен кездесіп, салаға қатысты өзекті мәселелерді талқылады. Мәселен, Ертіс, Железин, Ақтоғай, Успен және Тереңкөл ауданының кәсіпкерлерін «Азық-түлік келісімшарт корпорациясы» Ұлттық компаниясы» АҚ арқылы бидай тапсыру, форвардтық шарттар жасау мәселесі қызықтырды.

- Елімізде егін жинау жұмыстарының 70 пайызы аяқталды. Осы жылғы өнімділік жақсы. Павлодар облысының шаруалары жинаған бидай көлемі де жоғары. Биыл астықтың сапасына байланысты бір тоннасының бағасы 121-125 мың теңге аралығында болады. Меніңше, бұл – жақсы баға. Сондықтан ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілерді «Азық-түлік корпорациясының» қоймаларын толтыруға шақырамын. Ал біз өз тарапымыздан тиісті қаржыны уақытылы төлеу міндетін мойнымызға аламыз, - деді Е.Қарашөкеев. Сонымен қатар, аталмыш корпорация екінші сұрыпты арпаны 95 мың теңгеден, сұлыны 98 мың теңгеден, қарақұмықты 170 мың теңгеден сатып алуға дайын. Ал жергілікті «Ұлан» фермерлік шаруашылығының басшысы Ербол Досыбаев инвестициялық субсидия үлестірілетін кәсіпорындар сапына күркетауық етін дайындайтын өңдеу орындарын қосып, оларға қойылатын талапты жеңілдетуді ұсынды.

- Біздің ферма бір жарым жыл аралығында ішкі және сыртқы нарыққа күркетауық етін жеткізумен айналысып келеді. Биыл 2900 тонна, келесі жылы 3300 тонна өнім алуды жоспарлап отырмыз. Кәсіпорынның жылына 8 мың тоннаға дейін ет дайындауға қауқарлы. Оны әрі қарай дамыту үшін мемлекеттің қаржылай қолдауы қажет. Атап айтқанда, инвестициялық субсидиялар бойынша қолданыстағы ережеге сәйкес, демеуқаржы алу үшін күркетауық етінің 20 мың тоннасын нарыққа жөнелту керек. Бұл көлем тым көп. Сондықтан оны 5-8 мың тонна аралығына дейін төмендету әлдеқайда дұрыс болар еді. Бұл мәселеге қатысты Павлодар облысынан министрлікке тиісті хат та жолданған болатын, - деді кәсіпкер. Ербол Қарашөкеев бұл бағыттағы жұмыстың қолға алынғанын атап өтті. Бірақ өндірістің бұл түріне қатысты мәселе де бар.

- Осы жылдың басында субсидия алатын кәсіпорындарға қойылатын талап жеңілдеп, күркетауық етін өндіру көлемін 20 мың тоннадан 5 мың тоннаға дейін азайту қарастырылды. Десе де, күркетауық етін өндіру нысандарын құру және кеңейту бойынша жобалардың жаңа төлқұжаттарына қатысты қиындықтар туындауда. Себебі күркетауық еті - әлеуметтік маңызы бар өнім емес. Оның басым бөлігі Ресей Федерациясына экспортталады. Сондықтан осы кезеңде жеке төлқұжат жасай алмаймыз, - деді министр. Осы орайда министр Павлодар облысына суармалы алқапты дамытуға қатысты зор сенім артылып отырғанын алға тартты. Бүгінде өңірдегі 110 мың гектар жердің 64 мың гектары қарқынды түрде суарылады.

– Қалған алқаптарды ұлғайту туралы да ойластыру керек. Ең бастысы - магистральдік арналардың өрістерге жетуі үшін инженерлік коммуникацияларды тартудың тұрақты қаржыландыру көздерін жасау. Бұл бағытты күшейту керек. Суармалы аумақты көбейту бойынша бар үміт Павлодар облысына артылады десем, артық болмас. Ал бұл – бүкіл ауыл шаруашылығының болашағы, - деді министр. Министрдің айтуынша, 2030 жылдың соңына дейін республика бойынша жаңбырлатып суару жүйесі 750 мың га дейін жеткізілуі тиіс. Оның ішінде алдағы жылдары шамамен 334 мың га суармалы алқапқа айналдыру қажет болады.

– Мұндай су ресурстары және қарқынды суландыруға арналған алаңдарды ұлғайту мүмкіндігі басқа ешбір облыста жоқ. Павлодар өңірінде қытай, түрік, еуропалық және америкалық өндіріс жүйелері орнатылуда. Бүгінде суару жүйелеріне 50 пайыз көлемінде субсидия беріледі. Бұл ынталандыруға оң әсер етті, – деп түйіндеді Е.Қарашөкеев. Министрмен кездесу барысында басқа да мәселелер талқыланып, түрлі ұсыныстар айтылды.

Қ.ТІЛЕКТЕСҚЫЗЫ,

Суреттерді түсірген – Валерий Бугаев.